ÖNSÖZ
Bütün hamd ve övgüler Allah’a aittir. O’na hamd eder, O’ndan yardım ister, O’ndan bağışlanma diler ve O’na tevbe edip yöneliriz. Nefislerimizin şerrinden ve amellerimizin kötülüğünden O’na sığınırız. Allah kime hidayet etmişse onu saptıracak olan yoktur. Kimi de saptırmışsa ona hidayet edecek olan yoktur. Ben şehadet ederim ki, Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur ve Muhammed (s.a.v) O’nun kulu ve Rasulüdür. Salat ve selamların en güzeli, Rasulullah (s.a.v) efendimize, O’nun tertemiz ve pak ailesine, güzide ashabına ve onların yoluna ittiba eden bütün mü’minlerin üzerine olsun. Dört halife (Allah kendilerinden razı olsun) Hz. Peygamberin dava arkadaşlarıdır. Daha bi’setin ilk dönemlerinden itibaren İslamı kabul etmişler. İslam davetinin yayılmasında her türlü fedakârlığı göstermişler. Dört halifenin sözleri de bizim için çok önemlidir. Çünkü onlar, Hz. Peygamberin dizinin dibinden ayrılmadılar. Birçok ayetin ve sûrenin nüzulüne şahit oldular. Hz. Peygamberin rahle-i tedrisinden geçmişler. Ayetlerin ve hadislerin sebeb-i nüzûl ve vurûdlarını görmüşler ve hikmetlerini öğrenmişler. Kur’an ve sünnetten sonra dört halifenin sözlerini ve görüşlerini İslam âlimleri fıkıhta delil olarak almışlardır. Allahü Teâlâ Hz. İbrahim’i ve ashabını üsve-i hasene (en güzel örnek) olarak göstermiştir. (Bkz. Mümtehine, 4.) Peygamberlerin ashabı bizim hidayet rehberlerimizdir. Onların birçok söz ve davranışları bize yol gösterir. Bizim hayatımızın birçok alanına ışık tutarlar. Dört Halife’nin mirasını bir araya getirmek gayesiyle sarf edilen çabalara ortak olmak için beni böyle bir çalışmayı gerçekleştirmeyi düşündük. Bu konuda Dört Halife’ye nisbet edilen vecize ve hikmetli sözlerden elimizin ulaştığı her şeyi bir araya toplamayı istedik. Bunların kaynaklarından yalnızca bir tanesine işaret etmekle yetinerek topladıklarımızı dört bölümde sundum. Bu bölümlerden her birini dört halifeden her birine tahsis ettik. Bu çalışmanın birinci bölününde meseller konusunu ele aldık. Birinci bölümde Hz. Ebûbekir (r.a), ikinci bölümde Hz. Ömer (r.a), üçüncü bölümde Hz. Osman (r.a), dördüncü bölümde ise Hz. Alî’ye (r.a)’ye ait meselleri inceledik. Derlediklerimizin hepsini harf sırasına göre düzenledik. Dipnotta bazı rivâyetler arasındaki farklılıklardan dikkatimizi çekenlere işaret ettik, açıklama gerektirenleri de açıkladık ve özellikle bunu sözün kaynağında açıklama olmadığı zaman yaptık. Bu açıklamaları da en-Nihâye ve Lisânu’l-Arab isimli eserlere dayandırdık. Şayet asıl kaynağında açıklama yapılmışsa o sözü kaynağından açıklamasıyla birlikte naklettik. Allah Teâlâ’dan bu çalışmanın insanlara fayda vermesini, yeryüzündeki kalıcı eserlerden ve ahirette de faydası dokunan amellerden olmasını niyaz ederiz. Onun suyun üstünde akıp giden bir köpük gibi olmasından ise Allah’ a sığınırım. Hamd âlemlerin Rabbi olan Allah’a mahsustur.
Yrd.Doç.Dr.Ramazan SÖNMEZ Konya 2014